Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΝΥΧΤΑ

Ποια μουσική φυσά και κυματίζει το σπαθί του Σαιν Μισέλ;
Ω Άγιε Ρεμπώ κι Άγιε Μπος, μα ναι
ξέρουν να ξενυχτούν σ’ ένα «καφέ» , να συζητούν, ατέλειωτα, να συζητούν
όμως κανείς τους δεν λατρεύει τη Μαντόνα Νύχτα
τη Μαύρη Παναγία πού ’χει στο κορμί της τατουάζ αστερισμούς….(ΠΑΡΙΣΙ 1980)

 

Στις 21 Δεκεμβρίου οι αρχαίοι λαοί γιόρταζαν το Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Όμως οι βόρειοι λαοί που δέχτηκαν όψιμα τον (αλαζονικά και ανόητα) αποκομμένο από τη Φύση χριστιανισμό, ακόμα και σήμερα γιορτάζουντα Ηλιοστάσια. Είναι δε γι’ αυτούς οι μεγαλύτερες γιορτές του έτους. Όσο για τους ποιητές, όντας παιδιά της Φύσης, πάντοτε γιόρταζαν και γιορτάζουν τα Ηλιοστάσια. Τα «Τρία κρυφά ποιήματα» του Σεφέρη που είναι και η τελευταία του ποιητική συλλογή, ακολουθεί τον ετήσιο κύκλο της Γης γύρω από τον Ήλιο, σταματώντας όμως επίμονα πάνω στους δύο πόλους αυτού του κύκλου, που είναι το Χειμερινό και το Θερινό Ηλιοστάσιο.

Οι πατέρες της Εκκλησίας ήθελαν ν’ αποσπάσουν τους ανθρώπους από τα φυσικά πράγματα και τις γιορτές που ήσαν βγαλμένες από τη συμπεριφορά της Γης καθώς χορεύει πάνω στον κύκλο του ηλιακού έτους. Έτσι τοποθέτησαν πολύ κοντά στις φυσικές γιορτές τις χριστιανικές γιορτές. Κοντά, όχι πάνω, φοβούμενοι μήπως η αιώνια Φύση αφομοιώσει τα ανθρώπινα κατασκευάσματα. Κοντά, όχι μακριά. Πρώτον, για ν’ αφομοιωθούν οι φυσικές εορτές από τ’ ανθρώπινα κατασκευάσματα και δεύτερο, για να μην νοιώσουν τόσο πολύ αποξενωμένοι οι με τη βία αλλαξοπιστήσαντες, κι επιστρέψουν σ’ αυτό που είναι συνδεμένο με τον Ήλιο, τη Γη, την καρποφορία και το σώμα τους. Αναδιπλώθηκαν οι προσηλυτιστές ως προς την πλήρη κατάργηση των εορτών των βασισμένων πάνω στη σχέση Γης Hλίου. Παραιτήθηκαν από την περιτομή όπως αργότερα παραιτήθηκαν (αφού χύθηκαν ποταμοί αίματος) από την πλήρη κατάργηση των εικόνων. Αναγκάστηκαν ν’ αποδεχτούν τη γιορτή του Κλήδονα (Θερινό Ηλιοστάσιο), όμως πάντα, παίρνοντας όσο μπορούσαν τα μέτρα τους, από τον συκοφαντημένο και στημένο στον τοίχο πια Ελληνισμό. Τη γιορτή αυτή, από ηλιακή, γήινη και σωματική, την μετέτρεψαν σε γιορτή του Άη Γιάννη και την μετέφεραν λίγες μέρες μετά το Θερινό Ηλιοστάσιο.
Και τοποθέτησαν τον «Ευαγγελισμό της Θεοτόκου» τέσσερις μέρες μετά την Εαρινή Ισημερία. Και τοποθέτησαν την γέννηση του Χριστού, εννιά μήνες μετά τον Ευαγγελισμό και τέσσερις μέρες μετά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Μα πώς να γίνει; Το σύμπαν βασίζεται στους αρχέτυπους νόμους του οι οποίοι με τον καιρό, αφομοιώνουν τα ανθρώπινα κατασκευάσματα και ρυθμίζουν τα πράγματα όχι σύμφωνα με τη θέληση του ανόητου Πενθέα, αλλά σύμφωνα με τις φυσικές δυνάμεις που ενσαρκώνει ο θεός Διόνυσος. Ακόμα και η τεχνολογία δεν μπορεί να ξεφύγει από τ’ αρχέτυπα. Τα αυτοκίνητα μοιάζουν με τετράποδα ζώα· τ’ αεροπλάνα μοιάζουν με ψάρια, πουλιά, φαλλούς· τα ελικόπτερα με ακρίδες και λιμπελούλες· οι πύραυλοι με βέλη, βλήματα ή σπερματοζωάρια.
Μα ας επιστρέψουμε στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο κατά το οποίο οι αρχαίοι γιόρταζαν την είσοδο των θεών στη γήινη κοινότητα.
Κατά το Xειμερινό Ηλιοστάσιο έχουμε την μεγαλύτερη νύχτα του έτους και συνάμα την μικρότερη μέρα του έτους. Μετά από αυτό, αρχίζει να μικραίνει η νύχτα κι αρχίζει να μεγαλώνει η μέρα. Αλλιώς αν το πούμε, κατά το Xειμερινό Hλιοστάσιο, η έγκυος νύχτα γεννάει το νέο φως. Δηλαδή η Παναγία Νύχτα, με το άπειρο πλήθος των άστρων της, γεννά τον Ήλιο-Χριστό. Και πιο ποιητικά: Η ολάνθιστη Σιωπή, γεννά τον Λόγο. Ο Λόγος, άλλο δεν είναι παρά η ενσάρκωση σε ανθρώπινο επίπεδο, της άπειρης, απεριόριστης και ασύλληπτης Σιωπής. Όντως μυστήριο μέγα, αν μυηθούμε πράγματι στη σοφία και δεν παπαγαλίζουμε παραμορφωμένα σπαράγματα, συνδεδεμένα με λήθη, ανοησία, φόβο κ’ υποκρισία.
Όμως ας πάμε για λίγο πίσω στην Ελληνική Μυθολογία, παρακάμπτοντας τον Ησίοδο, που σοφά μιλώντας θέλει τη Νύχτα να γεννά την Μέρα. Ας πάμε πίσω στην Ελληνική Μυθολογία όπου βλέπουμε (το παράξενο για τους εκβαρβαρισμένους Νεοέλληνες), να συνοδεύεται η θεά της σοφίας από ένα πουλί που (οι Νεοέλληνες ξαναλέω) το έχουν συνδέσει με την ανοησία και τις σκοτεινές όψεις του θανάτου. Ακόμα και στα γυμνασιακά καπέλα, μας υποχρέωναν να βάζουμε την κουκουβάγια (από μια τυφλή, φασιστική, επιβαλλόμενη αρχαιολατρία), αλλά κανένας δεν μπορούσε να μας πει γιατί η κουκουβάγια κι όχι ας πούμε το γεράκι ή το χελιδόνι, ο κούκος ή ο αητός. Κανένας. Μόνο η ενσαρκωμένη θεότητα που ονομάζεται Άγγελος Σικελιανός αφήνει έναν υπαινιγμό, αλλά τίποτε άλλο:

 

Κ’ η γλαυκομάτα, στο γιαλό που αργή μ’ ακολουθούσεν,

ερώτησε, γυρίζοντας την κεφαλή στο κύμα:

Αλήθεια αναγελάσανε την γλαύκα οι χελιδόνες,

τη γλαύκαν οπού απόμεινε στο μέγα φως της μέρας

και χαμοπέταε βουβή απάνω από τ’ αμπέλι,

που και σκυλί θα βαύβιζε το χαμηλό της ίσκιο;

Αλήθεια αναγελάσανε τη γλαύκα οι χελιδόνες

με τις χελιδονίσιες τους χαρές στις κρύες τις αύρες·

Από μπροστά της διάβαιναν, με το φτερό τη ’γγίζαν,

και με συρτούς κελαηδισμούς ψηλά την αναπαίζαν;

 

Κ’ εφαίνονταν λευκή η οργή στο μέτωπο της Γλαύκης

της Αθηνάς πως το ιερό πουλί καταφρονέθη!

 

Κι εγώ, που το είδα, απάντησα τον αλαφριό μου λόγο:

 

Κι αν λαχανιάζει ο κόρακας, γελάει κ’ η χελιδόνα,

πάντα η ελιά θάν’ ιερή και στον αιώνα η γλαύκα

μαζί μ’ εμάς θε να κοιτάει στυλά τις θείες εσπέρες….

 

Μόνο αυτός ο υπαινικτικός σύνδεσμος της κουκουβάγιας με τις «θείες εσπέρες». Μέχρι να δημοσιευτεί (δεκαετία του ’80) σΤΟ ΒΗΜΑ και ύστερα στο βιβλίο ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΜΝΗΜΗΣ ΣΗΜΕΙΑ, το εξής: «Κανείς δεν εννοεί πια γιατί η Αθηνά, η θεά της σοφίας, έχει έμβλημά της την κουκουβάγια. Έχει εντελώς λησμονηθεί πως η κουκουβάγια όντας πουλί της νύχτας συμβολίζει την απέραντη σοφία. Η μέρα μας κλείνει στον πλανη-τικό χώρο, ενώ η νύχτα μας ανοίγει προς το άπειρο, προς την αρχέγονη Μάνα Νύχτα, την ανθισμένη με εκατομμύρια ήλιους»
Κι αργότερα στο βιβλίο ΤΟ ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ:

«Παρακολουθούσα σε περιοδικό έρευνας τις γελοίες ερμηνείες και εικασίες γύρω από το τι μπορεί να σημαίνουν οι Μαύρες Παναγίες της Ευρώπης. Κανένας δεν έβλεπε το απλούστατο, παρόλο που οι μαύρες αυτές Παναγίες έχουν στολισμένη τη μαυράδα τους με άστρα. Κανένας δεν διέγνωσε σ’ αυτές την απεικόνιση και λατρεία της Παναγίας Νύχτας. Γιατί η πραγματική Παναγία είναι η Απειροσύνη και η Απειροσύνη μόνο μέσα στην αστροπρόσωπη νύχτα μπορεί να ειδωθεί. Είναι ο ίδιος λόγος που η Αθηνά συνοδεύεται από το πουλί της νύχτας, την κουκουβάγια, αφού η θεϊκή σοφία, ως εκδήλωση ορατή (που ελάχιστη σχέση έχει με την πλανητική μέρα) μόνο στην απειροσύνη της νύχτας μπορεί να ειδωθεί».

 

Κρατικό Ραδιόφωνο της Θεσσαλονίκης, 1988, και HELLASgr, ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ του 2010

 

Το κείμενο τούτο αφιερώνεται στη θεά Μνημοσύνη (την α-λήθη, αλήθεια). Κι ακόμη,

1): Στον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο που τον δολοφόνησαν Έλληνες τραμπουκοφασίστες στην Αθήνα το Δεκέμβρη του 2008, μόνο και μόνο γιατί ήταν έφηβος και φερόταν ως έφηβος, και

2): Στον Αριστοτέλη Γκούμα που τον δολοφόνησαν Αλβανοί φασιστοτραμπούκοι στη Χειμάρρα τον Αύγουστο του 2010, μόνο και μόνο γιατί μιλούσε στη γλώσσα του, τη γλώσσα του Αριστοτέλη και του Ελύτη, τη γλώσσα που μιλούσαν για χιλιετίες οι πρόγονοί του στον τόπο αυτό. Τέλος

3) Στη σπίθα του Μίκη Θεοδωράκη που μοιάζει να μην την άκουσαν, να μην την είδαν, επειδή προαποφασισμένο το έγκλημα। Και δικαιολογημένο (το έγκλημα) γιατί τάχαμου, οι κουμπάροι του Βοσκόπουλου και συνοδοιπόροι του βασανιστή Μπους, είναι ικανοί να συλλάβουν, για την Ελλάδα και για όλο τον κόσμο, πράγματα που ο Μίκης και οι ποιητές μας, αδυνατούν να συλλάβουν. Κούνια που τους κούναγε γαμώ το καντήλι τους.

 

απο το  «AX» του Δεκεμφρίου, 2010 του Γιάννη Υφαντή.